Ahmet Arıtürk'ün TRT GAP Radyosunda Siirt'in Tarihi ve Turistik Yöreleri İle İlgili Söyleşisi

Öncelikle TRT GAP radyosunun dinleyicilerini sevgi ve saygıyla selamladıktan sonra bugünkü söyleşimizde Siirt’in tarihi ve turistik yörelerini tanıtmaya çalışacağımızı belirterek konumuza uygun bir şiirimle söze başlamak istiyorum:

YABAN GÜLÜNE BENZER

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

BAKSAN, GELİNE BENZER

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

BU BÖLGENİN İNCİSİ

VARDI TARİH ÖNCESİ

ALTI ŞİRİN İLÇESİ

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

BAYKAN, ERUH, KURTALAN,

PERVARİ, TİLLO ŞİRVAN,

SANA VURGUNUM İNAN

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

ZEYNEP EL MUHADDİSE

VEYSELKARANİ SENDE

CUDİ’NDEDİR SEFİNE

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

İBRAHİM HAKKI İLE

NİCE VELİLER BİLE

YER ETMİŞLER SİNENDE

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

GERMAVE’N VAR, HISTA’N VAR

ŞİFALI KAPLICALAR

BOTAN İÇİNDEN AKAR

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

DOĞAL GAZIN, PETROLÜN

BAKIRIN VE KÖMRÜN

TAŞIN, TOPRAĞIN ALTIN

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

DÜNYAYI SARMIŞ NAMIN

KAL’ASISIN İSLÂM’IN

MESCİT, CAMİ DÖRT YANIN

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

FISTIK (ALTIN AĞACIN)

TOPLASIN KIZIN BACIN

“GERİ KALMIŞLIK” ACIN

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

BITIM SABUNUN GÜZEL

KULLANANLAR OLMAZ KEL

BATTANİYEN MÜKEMMEL

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

KENDİNE HAS LİSANIN

SEVİMLİDİR İNSANIN

ÂBİD, SENİN OZANIN

BENİM GÜZEL SİİRT’İM

Dedikten sonra öncelikle şunun altını çizerek belirteyim ki, Siirt’in tarihi, milattan önce 13-14 binli yıllara dayanır. İpek yolu üzerinde kurulmuş tarihi bir kenttir. 2002-2007 yılları arasında yürütülen Siirt-Türbe Höyük Kazı çalışmaları, Mardin Müze Müdürlüğü Başkanlığı’nda, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur’un bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilen çalışmalar ile bu gerçek ortaya konmuştur.

Evet, Bugünkü söyleşimizde 14 bin yıllık geçmişi olan, İPEK YOLU ÜZERİNDE yer alan doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri yeterince tanıtılamamış Siirt’imizin mutlaka gezilmesi ve görülmesi gereken yörelerini tanıtmağa çalışacağız.

Siirt’in tarihi ve turistik yörelerini üç başlık altında toplamamız gerekir. Bunlardan birincisi manevi açıdan gezilip görülmesi gereken yerler. İkincisi tarihi açıdan önemli olan yöreler ve üçüncüsü görenleri hayran bırakan doğal güzellikler.

Siirt’e manevi atmosfer kazandıran yöreler arasında Baykan’daki Hazret-i Veyselkarani Türbesi ve türbeyle bağlantılı Şeyh Osman mezarlığı; Tillo’da Hazret-i Şeyh Hamza El Kebir, Hazret-i Fakirullah, Sultan Memduh Türbeleri, Hasya Hatun çilehanesi, Hazret-i Fakirullah’ın velayet makamına erdiği yer olarak belirtilen Şifalı Kuyu, Kalet-ül Üstad ve Kulet-ül Üstad’daki bilime dayalı mekanizma, Botan vadisine hakim cam seyir terası; Fersaf Köyünde Şeyh el Hazin Türbesi, Şirvan ilçesi taşlık köyünde Hazret-i Ali’nin oğlu Hazret-i Muhammed bin Hanife’ye ait mezar; Siirt il merkezinde Selçuklardan kalma Çinili minaresiyle meşhur Ulu Cami, içinde Hazret-i İsa’nın havarilerinden YAKOVA’NIN mezarının bulunduğu belirtilen eski adı HIDIR-IL AHDAR olan bilahare (CUMHURİYET) adı verilen cami. Şeyh Süleyman, Şeyh Musa, Şeyh Ebul Vefa, Şeyh el Türki türbeleri.

Yine Siirt ili sınırları içinde 30’a yakın kilise kalıntısı bulunmaktadır. Bunlardan Siirt İl Merkezi Hadarvis mevkiinde DEYR MİR YAKUP KİLİSESİ, Kurtalan’a bağlı Beykent köyünde MOR AHO KİLİSESİ gezilip görülmesi gereken yerler arasındadır.

Siirt’te, tarihi açıdan önemli olan ve gezilip görülmesi gereken yerler arasında Kurtalan ilçemizde Bozhöyük Köyü ile Gökdoğan Köyü arasında geniş bir alanı kaplayan ERZEN ÖREN YERİ,  Baykan İlçesi'nin Adakale (DERZİN) Köyü'nde, sarp bir kayalık üzerinde bulunan Derzin Beylerinden Şahkulu Beyi'nin adı ile anılan DERZİN KALESİ. Baykan İlçesi'nin 8 kilometre doğusunda bulunan bu kalenin gözetleme kuleleri günümüzde hâlâ ayaktadır.

Siirt-Bitlis sınırı arasında bulunan (ÇARPIRAN) diğer adıyla DÖRT ULULAR) köprüsü

Gelelim, Siirt’in doğal güzellikleriyle mutlaka gezilmesi ve görülmesi gereken yörelerine. Bu yörelerin başında RASIL-HACAR gelir. Türkçe karşılığı TAŞBAŞI demektir. Şehir Merkezine 10 km. uzaklıkta Botan Vadisine nazır sözün tam anlamıyla kartpostallık bir mekân.

Siirt’in gezilip görülmesi gereken yöreleri arasında bir de doğal güzellikleriyle insanları mest eden doğa harikası yaylaları vardır. Bunlar arasında PERVARİ’DE ÇEMİKARİ, CEMAN, DEŞTETAN VE HEREKUL Yaylalarını sayabiliriz. Bu yaylalarda arıcılık yapılır. Kalitesi Türk Standartlar Enstitüsü tarafından tescillenmiş Pervari Balı bu yaylalarda üretilir. Şirvan'da BACAVAN YAYLASI TERS LALELERİ ile meşhurdur. Ters lalelerin en güzelleri BACAVAN yaylasında Nisan ayında ortaya çıkarlar. “HÜZÜN ÇİÇEĞİ” ve “AĞLAYAN GELİN” olarak da adlandırılan TERS LALE KORUMA ALTINA ALINMIŞ ENDEMİK TÜRÜ BİTKİLERDENDİR. Bir de Şirvan’ın ZİVZİK NARI meşhurdur. Türkiye’nin aroması en yüksek narının Zivzik köyünde yetişen bu NAR türü olduğu tescillenmiştir.

Gezilip görülmesi gereken yerler arasında bir de Garzan Ovası vardır. Siirt'in Kurtalan ilçesinde yer alan Garzan Ovası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan kararla (BÜYÜK OVA) statüsüne alınmış olup, bu yeni statüyle birlikte, tarımsal üretim potansiyeli yüksek olan Garzan Ovası, tarımsal sit alanı olarak korunma altına alınmıştır.

Gezilip görülmesi gereken yöreler arasında bir de BAĞGGÖZE VADİSİ bulunmaktadır. 2001 yılında Dönemin Başbakanı Merhum Bülent Ecevit'in, (KÖYKENT) projesi devreye sokulacak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin ilk "KÖYKENTİ" Siirt'in Eruh ilçesinin Bağgöze vadisinde kurulacaktı. Bu Köykent projesiyle 18 köy birleştirilecekti. Ecevit gitti, proje kadük oldu. Ancak, Bağgöze vadisi bütün güzelliğiyle doğa âşığı turistlere “GELİN, BENİ GÖRÜN” demeye devam ediyor.

İşin gerçeği şu ki Siirt’in gezilip görülmesi gereken yerlerini yazmaya sayfalar yetmez. Biz bugünkü söyleşimizde bu kadarını sunmakla yetinelim.