Alzheimer'a Karşı Umut Veren Gelişme: İki Kanser İlacı Beyindeki Hasarı Tersine Çevirdi
ABD'de yapılan çığır açıcı bir araştırma, daha önce kanser tedavisinde kullanılan iki ilacın Alzheimer hastalığıyla mücadelede güçlü bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koydu.
Letrozol ve irinotekan adlı ilaçların, beyin hücrelerinde Alzheimer ile ilişkili hasarı tersine çevirebildiği tespit edildi.
Araştırma, California Üniversitesi San Francisco (UCSF) ile Gladstone Enstitüleri iş birliğiyle yürütüldü ve bulgular saygın bilim dergisi Cell'de yayımlandı.
Farelerde öğrenme ve hafıza geriye döndü
Çalışmada, Alzheimer hastalarının beyinlerindeki genetik değişimleri analiz etmek için Connectivity Map adlı geniş kapsamlı bir biyoveri tabanı kullanıldı. Bu analiz sonucunda, söz konusu iki ilacın bu değişimleri tersine çevirebildiği belirlendi.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, Alzheimer'a özgü zararlı tau protein birikimlerinin azaldığı, bununla birlikte öğrenme ve hafıza testlerinde kayda değer bir iyileşme sağlandığı görüldü.
Beyinde çift yönlü etki: Nöronlara ve destek hücrelerine müdahale
Bilim insanları, letrozol ve irinotekanın farklı hücre türleri üzerinde etkili olduğunu belirledi:
Letrozol, doğrudan nöronlar üzerinde etkili olurken,
İrinotekan, beyin dokusunun bağışıklık ve bakım hücreleri olan glia hücrelerini hedef aldı.
Bu farklı etki mekanizmaları, Alzheimer gibi karmaşık hastalıklar için çoklu hedefli tedavi yaklaşımlarının daha etkili olabileceğini gösteriyor.
UCSF'den nörobilimci Yadong Huang, 'Alzheimer, birçok genetik ve moleküler bozukluğun bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu nedenle tek bir hedefi olan ilaçlar çoğu zaman yetersiz kalıyor,' diyerek bu yeni yaklaşımın önemine dikkat çekti.
Klinik denemeler için zemin hazır
Letrozol ve irinotekan zaten FDA onaylı kanser ilaçları olduğundan, yeni klinik denemelere geçiş sürecinin kısa sürede başlaması bekleniyor. Ancak uzmanlar, bu ilaçların Alzheimer hastalarında nasıl ve ne dozda kullanılacağı konusunun dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Hesaplamalı biyolog Marina Sirota, 'Farklı veriler bizi aynı biyolojik hedeflere götürüyorsa ve bu hedefler hastalığın etkilerini hafifletiyorsa, gerçekten etkili bir çözümün eşiğindeyiz demektir,' diye konuştu.
55 milyon hastaya umut
Dünya genelinde 55 milyondan fazla kişi Alzheimer ile mücadele ediyor. Bu sayının yaşlanan dünya nüfusuyla birlikte 2050'ye kadar iki katına çıkması bekleniyor. Bu nedenle hem tedavi hem de hasarı geriye çevirebilen yöntemler, küresel sağlık için hayati önem taşıyor.
Araştırmacılar, kişiselleştirilmiş tıp yaklaşımlarıyla bu ilaçların bireysel genetik yapılara göre daha da etkili hale getirilebileceğini söylüyor. Eğer klinik denemeler başarılı olursa, bu gelişme milyonlarca hasta için gerçek bir tedavi umudu anlamına gelebilir.