ÇOCUKLAR VE KORKULARI

Stajyer Psk. Deniz Öztanık

pskdenizoztanik@gmail.com

Korku kuşaktan kuşağa aktarılan ve çoğu zaman toplum tarafından inkr edilen bir duygudur. Çocuğun sağlıklı büyüyebilmesi için doğuştan gelen bu dürtüyü yaşaması doğal bir durumdur. Dolayısıyla çocuğun özgüvenini geliştirmesi için korkularını yenmesi gerekir. Küçük yaşlarda meydana gelen bu korku durumuna müdahale edilmeyip tedavi olunmazsa ilerleyen yaşlarda fobi olarak bireyin yaşantısını derinden etkiler. Halk arasında; korku, kaygı ve fobi kavramlarının birbirine çok yakın olduğu düşünülse de farklıklar mevcuttur. Bu üç kavram arasında dikkat edilmesi gerek şey çocuk tarafından hissedilen duygunun ayırt edilmesidir. Korku; tehlikeli bir durum veya düşünce karşısında duyulan duygusal tepkidir. Kaygı; algılanan korkunun karşısında verilen psikofizyolojik reaksiyonlardır. Fobi ise belirli bir nesneden veya durumdan aşırı korkma hali olarak adlandırılan bir psikiyatrik rahatsızlıktır.

Çocuklar büyüdükçe korkularının türü de değiştiğinden her yaş grubunda farklı korkular ortaya çıkar. Örneğin  0-2 yaşları arasında büyük objeler, yüksek sesler, anne babadan ayrılma ile ilgili korkular görülürken; 3-4 yaşlarına gelindiğinde bu korkulara karanlık korkusu da eşlik edebiliyor. Yaş ilerledikçe (4-5) bu korkular yerini hayali durumlara, gök gürültüsü ve şimşek çarpması, yaralanma, acı duyma gibi tepkilere bırakır. 6-7 yaş dönemine gelen çocuklarda ise; yalnız kalma, utanabileceği bir sıkıntıya düşme gibi korkular ortaya çıkar. 9 yaşına gelen bir çocuğun en büyük korkusu sevdiklerini kaybetmek veya kıyamet, okulda, sınavlarda başarısız olmak gibi durumlardır. Çevresel faktörlere bağlı ortaya çıkan öğrenilmiş korkular, çocukluk çağında yaşanılan travmalar, genetik yatkınlıklar korkunun ortaya çıkmasında etkili olan faktörler arasında sıralanmaktadır.

Anne ve babaların, çocuklarının yaşadığı korkularıyla başa çıkmalarında yardımcı olabilecekleri öneriler şu şekildedir:

*Öncelikle kendi korkularınızı kabul edin ve yüzleşin aynı durumu çocuğunuzun da yaşayabileceğini kabullenin.

* Çocuğunuza korkuları ile arkadaş olabileceğini öğretebilirsiniz

*Korkularınız ile başa çıkma yöntemlerinizi onlara anlatıp gösterebilirsiniz.

*Çocuğunuzun korkusuna neden olan etkenleri not alıp detaylı bir şekilde takibini sağlayabilirsiniz.

Çocuklarınızda korkularının ortaya çıkmasını nasıl önleyebileceğinize dair öneriler:

1-Çocuklarınızın yaş grubuna uygun öykü veya hikye kitapları seçebilirsiniz.

2-Korkutucu tutumlardan uzak durmaya özen gösterebilirsiniz. Örneğin çocuğunuzu terk etmekle ya da bir başkasına vermekle tehdit etmeyiniz

3-Çocuğunuz kötü bir şey yaşadıysa ve kbus gördüyse hissettiği korkuya karşı saygı gösterin. Sakinleştikten sonra bu konuyla ilgili sohbet edin veya duygularını anlatan bir resim çizmesini isteyin.

4-Çocuğunuzla birlikte deneyimleyebileceğiniz korkular varsa ona destek olunuz. Örneğin karanlıktan korkuyorsa el ele tutuşarak birlikte durabilirsiniz ve ona bir şey olmadığının garantisini verebilirsiniz.

5-Çocuğunuzun korkusunu yok saymak veya onunla alay etmek yerine, cesaretlendirmede konusunda güzel ve olumlu örnekler sunabilirsiniz.