Prof.Dr.Ümit Yazıcıoğlu Rusya'nın Paskalya Ateşkesi İlanı: Kriz, Barış ve Siyasi İhtimaller Üzerine Bir Değerlendirme

Rusya'nın, 19 Nisan 2025 tarihinde Paskalya ateşkesi ilan etmesi, Ukrayna krizindeki gidişat ve uluslararası ilişkiler açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir. Vladimir Putin'in başkanlığındaki Rusya, bu ateşkesi, insani kaygılarla hareket ederek ve barışa olan bağlılıklarını vurgulayarak duyurmuştur. Ateşkesin amacı, savaşın devam eden tahribatına karşı bir nebze de olsa insani bir rahatlama sağlamaktır. Ancak, ateşkesin ne denli uzun vadeli bir barışa dönüşeceği konusu, çeşitli uluslararası uzmanlar ve analistler tarafından sorgulanmaktadır.

Paskalya Ateşkesi ve Rusya'nın Barışa Yönelik Yaklaşımı

Putin'in Paskalya ateşkesi kararının, Rusya'nın barış müzakerelerine olan bağlılığını gösterdiği öne sürülmektedir. 19 Nisan'da yaptığı açıklamada, Rusya'nın tüm askeri operasyonları durduracağını ve Ukrayna tarafının da aynı örneği izlemesini beklediğini belirten Putin, 'Biliyoruz ki Kiev rejimi, enerji altyapısına yönelik 100'den fazla saldırı gerçekleştirmiştir. Buna rağmen, Rusya her zaman müzakerelere açık olmuştur' ifadelerini kullanmıştır. Bu açıklama, yalnızca Rusya'nın barışa olan yaklaşımını değil, aynı zamanda Batı ve küresel güçlerin (özellikle ABD ve Çin) bu krizin çözümü için ortak çabalarını da tanıdığını göstermektedir.

Ancak ateşkese ilişkin beklentiler karışıktır. Uzmanlar, bu adımın uzun vadeli barışa doğru önemli bir adım olabileceğini, ancak kısa vadede pek de somut bir değişiklik yaratmasının olası olmadığını ifade etmektedir. HSE Akdeniz Araştırmaları Merkezi analisti Tigran Meloyan, 'Moskova, ateşkesle bir adım atmış olsa da Kiev ve AB henüz somut bir adım atmamıştır' demektedir. Bunun yanında, MGIMO Siyaset Teorisi Bölümü Doçenti İvan Loşkarev, ateşkesi 'sembolik bir adım' olarak nitelendirmektedir. Bu, Rusya'nın barış müzakerelerine başlamaya yönelik istekliliğini ortaya koysa da, Kiev'in aynı konuda bir hazırlık yapmadığını göstermektedir.

ABD'nin ve Diğer Uluslararası Faktörlerin Rolü

ABD Başkanı Donald Trump'ın, Ukrayna krizine ilişkin müzakerelerden çekilme ihtimalini ortaya koyması, Paskalya ateşkesinin siyasi bağlamdaki önemini artırmaktadır. Trump'ın açıklamaları, Washington'ın müzakerelere olan kararlılığının sorgulanmasına yol açabilir. Eğer Kiev, müzakerelere katılma konusunda adım atmazsa, ABD'nin tavrı daha da sertleşebilir ve müzakerelerden çekilme yönünde bir politika benimseyebilir. Bu durum, uluslararası kamuoyunun büyük ölçüde ABD'nin ve diğer büyük güçlerin tutumlarına göre şekillenecek bir sürecin habercisi olabilir.

Rus Ortodoks Kilisesi'nin bayramlarda ateşkes yapma geleneğine dair açıklaması da ateşkesin dini ve kültürel açıdan bir temele dayandığını göstermektedir. Ancak, askeri ve diplomatik açılardan bakıldığında, bu adımın gerçekten bir çözüm yoluna dönüşüp dönüşmeyeceği hala belirsizdir.

Ateşkesin Uygulama Aşaması ve Geleceğe Yönelik Perspektifler

Ateşkese ilişkin daha somut bir gelişme, Rusya ile Ukrayna arasında esir değişimi yapılması olmuştur. Bu, taraflar arasında insani bir açılım sağlanması adına atılan önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Ancak, uzmanlar kısa vadede barışın sağlanmasının zor olduğunu vurgulamaktadır. Ukrayna'nın, Rusya'nın ateşkesi ihlal etmekle suçlayarak barışı sabote etmeye çalışması, bu sürecin ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne sermektedir. Kiev'in, Rusya'nın teklifini kabul edip etmeyeceği veya ne ölçüde müzakerelere yanaşacağı hala belirsizdir.

Ukrayna'nın, barış müzakerelerine katılmama veya ateşkese uymama yolunu seçmesi durumunda, uluslararası toplumun büyük kısmı bu durumu eleştirebilir. Bu noktada, Ukrayna'nın siyasi liderliğinin tutumu ve askeri temas hattındaki kontrolü de büyük bir önem taşımaktadır. Kiev'in savaşa aktif katılım gösteren birlikleri üzerinde ne kadar etkili olduğu ve müzakerelerde ne kadar kararlı olduğu, çatışmanın gidişatını etkileyebilir.

Sonuç: Gelecekteki Barış Perspektifleri

Rusya'nın Paskalya ateşkesi ilan etmesi, çatışmanın çözülmesi yönünde önemli bir adım olsa da, uzmanlar bu adımın kısa vadede kalıcı bir barışa yol açmasının zor olduğunu belirtmektedir. Her ne kadar Rusya'nın ateşkesi, müzakerelere açık olduğunu ve barış için çaba harcadığını gösterse de, Kiev ve Batılı ülkelerin aynı yönde adımlar atıp atmayacağı büyük bir belirsizlik taşımaktadır. Dolayısıyla, Paskalya ateşkesi, barışa giden yolda bir umut ışığı olabilir, ancak bu yolun uzun ve zorlu olduğuna dair ciddi şüpheler bulunmaktadır.

19 Nisan 2025, Lüksemburg