Siirt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fizyoterapist M.Halil Akdoğan, Tortikollis (Eğri Boyun Hastalığı) Hakkında Bilgi Verdi

Tortikolis,boynun her iki tarafında bulunan yana ve öne doğru hareketini sağlayan SKM (sternokleidomastoid) kaslarından birinin kasılı kalması ve kısalmasıyla oluşan baş pozisyonudur.Klinik olarak baş pozisyonu ve boynun hareketinin limitli olmasından kesinlikle daha fazlasını ifade ediyor ve tedavisini önemsemek gerekiyor.

Araştırmalar doğan her 250 bebekten 1'inde tortikolise rastlandığını belirtmektedir. Doğumdan 2-3 hafta sonra belirmeye başlar, kastaki şişlik de 1-3 cm olabilmektedir.

Boynun kasılan kas tarafına doğru eğilmesi yüz ile çenenin ise karşı taraf omuza doğru dönmesi ve yaklaşmasıyla karakterize bir görünüm ortaya çıkar. Boynun sağ veya sol tarafına doğru uzanan SKM kası üzerinde bir şişlik olabilir, boynun tutulan tarafa doğru eğri ve etkilenen taraftaki yüz diğer tarafa göre kısmen küçük kalabilir(asimetri).

Doğumda veya sonrasında gelişebilen tortikollis  3 grupta değerlendirilir:

1.grup:

Fibromatozis kolli olarak bilinen ve en sık görülen farkedilebilir bir kitlenin olduğu gruptur. Özellikle kitle sert ve hareketlidir.

2.grup:

Kitle yoktur, (SKM) kasında gerginlik vardır.

3.grup:

(SKM) kasında tümör (iyi huylu) veya kısalık yoktur. Boyun eğriliği her zaman görülmez aralıklı olur.

Tortikollis Belirtileri

Tortikollis Uterusta (çoğunlukla bebeğin duruş pozisyonundan) veya doğumdan sonra özellikle ilk 2-3 ayda pozisyonlamalar esnasında daha çok gözle görülür.

Tortikollis dıştan görünen bir rahatsızlık olduğu için aileler şüphelenebilir. Bu durumda Uzman Hekime götürüp muayene sonrası ve gerektiğinde Ultrason çekilerek teşhis konulabilir.

Ailelerin söylediği 'bebek bu tarafa genelde bakıyor ya da bu tarafta daha rahat ediyor'' ilk belirtilerdir.Önemli belirti de asimetrilerdir.

Bebek yüzüstü uyuduğunda etkilenen boyun kısmının olduğu tarafa yatar. Bu yatış pozisyonuna bağlı olarak yüzün o tarafında düzleşme görülür. Sırtüstü uyuyan bebeklerde ise başın arkasında düzleşme görülebilir.

Başın bir tarafında düzleşme,kısıtlı baş hareketleri,kısıtlı takip becerisi,tek taraflı el kol kullanımı,yüz asimetrisi gibi belirtiler de olabilmektedir.

Boyun kaslarının kısa olduğu tarafta kol kullanımı az olur.Çünkü boynu eğri durduğu, yüz ve çene de karşı omuz tarafına baktığı için etkilenen taraf görme alanında değildir. Bu nedenle farkındalığı diğer tarafa göre düşüktür.Bu durum zamanla vücudun koordinasyon problemi,simetri problemi,omurga eğriliği,gözlerdeki kaslarda anomalilik,oturma ve yürüme sürecinde bile asimetrik problemlere yol açabilir. Yani boynun eğik olması maalesef doğru zamanda doğru yaklaşılmadığında motor gelişme geriliğine de sebep olabilmektedir.

Tortikollis'te Tedavi Yöntemleri

Tortikolis tedavisinde fizik tedavi birincil tedavi yöntemidir. Uzman hekimin teşhisi sonrası fizyoterapiste  başvurduğunuzda fizyoterapist de  bebeğin pasif ve aktif hareket açıklığını, kas gerginliğini, motor becerilerini değerlendirir. Bunun dışında  kafatası asimetrisi (plagiosefali), yüz asimetrisi, kalça ekleminin yanlış hizalanması ve omurga sorunları gibi ortaya çıkabilecek durumları kontrol eder. Hastanın ihtiyacına ve yaşına göre tedavi programını planlar ve aileye de evde yapabileceği egzersizleri ve bebeğe yönelik pozisyonlamaları öğretir. teşhisi konulmuş tortikolisli bebeğin zaman kaybetmeden tedavisine başlanmalıdır. Fizyoterapist eşliğinde tedavi ve ailenin de gün içerisinde   evde yapabileceği egzersiz ve pozisyonlamalar  ile  çok daha kısa sürede yüz güldürücü sonuç alınır. Tortikollis uygun tedavi edildiğinde  nadiren ameliyata ihtiyaç duyulabilir.

Tortikoliste hedefler

**Yaşa uygun olarak servikal aktif ve pasif  egzersizler yapılması

**SKM nodül ve fibrozis olan durumlarda kontraktürü gidermek

**kafa,yüz ve boyunda simetriyi sağlamak

**Tüm yönlerde postüral gelişimi sağlamak

**Gelişim boyunca simetrik büyümeyi sağlamak

Hasta yakını tarafından evde uygulanacak aktiviteler

**Işık kaynağı gibi bebeğin dikkatini çekebilecek objeleri etkilenen taraftan gösterilerek aktif pozisyonlanması

**Bebeğin hasta taraftan beslenmesi /emzirilmesi.

** Bebeğin sırtüstü(supin) pozisyonunda uyumasını önlenmesi.

** Plagiosefali(kafatası asimetrisi) gelişimini önlemek için bebek sağa ve sola değişikli olarak yan yatırılarak uyutulmalıdır

Uygun tedavi edilmeyen ya da 1 yaşını geçmiş bebeklerde çocuk cerrahı veya pediatrik ortopedist cerrahi işlem yapabilir ardından boyun ortezi önerebilir.Cerrahi işlemle uzatılmış SKM kasını fizik tedaviyle güçlendirme ve diğer konservatif tedavi gerekebilir.