Siirtli Hemşerimiz Murat Akdemir'in Kaleminden: Eskiden Siirt'te Gargoriya ve Melede

-Çocukken ateş yakmak hoşumuza gittiği için, biraz kğıt bulduk mu, bu kğıtları bir araya getirir, evden çaktırmadan arakladığımız bir kibritle topladığımız kğıtları tutuştururduk. Bizim marifetimizle yanan ateş ve çıkan duman bize çocukça bir keyif verirdi. Biz, sırf ateş ve duman görmek için yaktığımız bu küçük ateşe; gargoriye derdik.

-Herhalde gürül gürül yanan ateşten dolayı bu isim verilmişti, bu eğlenceli ateşimize.

-Bu işi genelde sokakların köşe başlarında yapardık. Rüzgrlı zamanlarda ise, kibrit sönmesin de ateşi kolay yakalım diye, kuytu yerleri seçerdik. İkide bir kibritin söndüğü, ya da acemi tutuşturuculuğumuzdan dolayı, elimizi yaktığımız zamanlar da olurdu. Çoğu zaman yaptığımız işin tehlikeli oluşundan dolayı, büyüklerimizden azar işittiğimiz de olurdu.

-Gargoriya çocukların merakla yaktığı küçük ateş iken, asıl büyük kutlama ateşi, Ramazan başlarında yakılan melede idi.

-Melede, her ramazan ayının bir gün öncesinde, ramazanın gelişini kutlamak için yakılan bir ateşti. Her mahallede, ayrı ayrı yakılan bu ateş; kümelenmiş çalı çırpının oluşturduğu 2-3 metre yüksekliğindeki yığınlardan ve biraz da benzin ya da gazyağı gibi tutuşturucuların yardımıyla bir anda yükselen alevlerden oluşuyordu.

-Ramazan için yakılan meledenin çalı çırpı ve biraz da odundan oluşan malzemesini toplama işi, mahallenin çocukları tarafından yapılırdı. Lakin meledenin hazırlanması ve tutuşturulması, gargoriya da olduğu gibi çocuklara bırakılmazdı. Bu tehlikeli işi büyükler üstlenirdi. Melede ateşinin yakılacağı yerler için, mahalledeki evlere zarar vermeyecek geniş meydanlar seçilirdi. Buna rağmen, çok yükselen alevler sokaklardaki elektrik tellerine zarar verdiği de görülürdü.

-Sıcak iklim yapısından olsa gerek, her ne kadar nevruz ateşi yakma geleneği olmayan Siirt'te, Siirt'e has ıjgor bayramında da; meşale misali yakılan ve ışıl ışıl yanan sukelerde görüldüğü üzere, ateşle kutlamalar yapma geleneği, eskiden Siirt'te gayet yaygındı.