Siirtli Hemşerimiz Murat Akdemir'in Kaleminden: Ülkemizi Etkileyen Hava Sistemleri ve Cephelerin, Yağış Açısından Önemi

Canlıların temel yaşam kaynağı olan Su; 'buharlaşma, yağış ve akış' üçleminde, döngüsünü devam ettirmektedir. Buharlaşma için; güneş yeterli iken, akış için de belirli bir eğimin olması yetiyor. Lakin; yağış mekanizması biraz daha karmaşık ve hassas dengeler üzerine oturmuş durumda. -Şöyle ki; yağış için havada belirli bir oranda nem olmasıyla birlikte; hava sıcaklığının da, bu nemin taşınıp taşınmamasında çok büyük rolü var. Daha basit ifade edersek; hava tabakalarının soğuması yağışı tetikleyip başlatmakta ve yağmur damlaları şeklinde ya da kar ve dolu taneleri şeklinde yere düşmesinde rol oynamaktadır.

-Belirli bir seyirde ilerleyen hava sıcaklığının ani değişimlerine sebep olan; özellikle kuzey güney yönlü rüzgar sistemleridir. Bu arada ülkemizin batısı yani Ege ve Marmara kesimleri tamamen denizlerle çevrili olduğu için, sadece kuzey ve güney yönlü değil batıdan esen rüzgarlar da denizlerin üzerinde fazlaca biriken nem kütlelerini doğuya ve iç kesimlere taşıyarak yağışa etki etmektedir. -Kuzeyden esen rüzgarlar soğuk bölgelerden geldikleri için soğuk ve serin havayı taşırken, güneyden esen rüzgarlar ve bilhassa batı bölgelerimizde çok etkili olan Lodos estiğinde hava ısınır.

-Soğuk kesimden mesela Balkanlardan esen rüzgrlar etkisini arttırıp soğuk hava dalgalarını taşırken, aynı zamanda gelen soğuk havanın o an itibariyle yurdumuzun üzerinde bulunan nispeten sıcak havayla karşılaşarak, 'Cephe sistemi' oluştururlar. Gelen soğuk hava sıcak havaya göre ağır olduğu için, zemini kaplayarak, daha çok üşümemize ve daha çok yakıt harcamamıza yol açarken, ağırlaşan havanın içindeki nemi taşıyamamasına, dolayısıyla yağışlara sebep olmaktadır. Bu durumda etkili biçimde soğuyan havanın, genelde kar getirmesi beklenir. İşte 'Balkanlardan gelip'; Edirne'den giriş yaparak, İstanbul ve Marmara'nın doğusunu takip etmek suretiyle yurdumuzun iç kesimlerine doğru etkili olan hava dalgalarının yağış açısından böyle bir etkisi ve faydası var.

-Yine; özellikle batı bölgelerimizde sıcak ve genelde fırtınalı bir şekilde esen Lodos rüzgarları, ulaştıkları nispeten kuzeyde yer alan soğuk hava bölgelerine gelince sıcak ve hafif olan rüzgarın sürüklediği hava, soğuk ve ağır olan zemindeki havanın üstüne çıkarak ve de bu yükselmenin etkisiyle aniden soğuyarak, içindeki nemi yağmur şeklinde bırakmaktadır. Bu nedenle, eski insanlar; 'Lodosun gözü yaşlıdır' derlerdi. Lodostan sonra; genellikle yağmur yağması, oluşan cephe sistemi ile ilgilidir.

-Ne kadar rüzgar; o kadar cephe, ne kadar cephe; o kadar yağış, sloganıyla bağlayalım yazıyı. Bereketli yağışların eksik olmaması için, Allah'a dua edelim. Dua edip, yalvaralım ki; bizleri daha fazla rızıklandırsın.