Şirvan, Yapay Zekanın Analizleri Sonucu Siirt'in En Güzel İlçesi Seçildi

Şirvan veya eski adıyla Küfra'nın İlimizin en güzel ilçesi seçilmiş olması tesüdüfi değildir. Tarihi yapılar yanında pekmeziyle, narıyla ünlü ilçemizin  Dişlinar (Zivzik) köyünde üretilen narı meşhur olup (Zivzik Narı) olarak tanımlanır. Şirvan'ın Ormanbağı (İskambo) Köyü  pekmezi de meşhurdur. İlçede canlı alabalık tesisleri mevcut olup Siirt ili ile arasındaki mesafe 26'km dir. İki tarihi kilise sadece Şirvan ilçesi sınırları içerisinde bulunmakta olup Maden köyünde bakır madeni çıkmakta hammadde olarak yurtdışına gönderilmektedir. İlçenin Alan kodu: 0 484'tür.

Yörede çok sayıda kale, han, hamam, köprü ve medreseler gibi tarihi eserler mevcuttur.

Şirvan'ın Doğusunda Pervari, batısında Baykan, kuzeyinde Bitlis, güneyinde aydınlar ile Siirt bulunmaktadır. İlçenin hemen batısında Tavan Çayı ile doğusunda Botan Nehri bulunmaktadır. Küran Dağı, Gerzevel Dağı, Bacavan Dağı ve Herzena Dağları ile Güneydoğu Torosların doğu silsilesini teşvik etmektedir.

Şirvan'ın çok eski ve köklü bir tarihi vardır. 1871 tarihli Diyarbakır salnamesinde Siirt Sancağına bağlı kazaların dördünden biri de Şirvan olarak geçmektedir. Küfre Beyliği Şirvan'da uzun süre egemenliğini sürdürmüştür. Şimdi Şirvan'ın mahallelerinden birinin adı da Küfre'dir. 1315 tarihli Bitlis salnamesinde Şirvan kazasının Mimar, Havrası ve İskambo adında 3 nahiyesi ve 157 köyü olduğu yazılıdır. İlçeye bağlı Baykan ve Pervari'nin ilçe olmalarıyla Şirvan'dan ayrılmışlardır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde de şöyle geçmektedir:        'Kefre-i Şirvan Kasabasına vardık. Şirvan; Diyarbakır, Van eyaletleri arasında bir kasabadır. Şirvan; düz arazide bağlı, bahçeli, akarsulu, Cami ve Medreseli, han, hamam, çarşı ve pazarı mamur bir kasabadır.'

Şirvan ve çevresi tarihi eserlerle doludur. Yörede çok sayıda kale, han, hamam, köprü ve medreseler gibi tarihi eserler mevcuttur. Bunların en görkemlisi taşlı köyünde bulunan Savtan Kalesidir.

Kalenin yapımında kullanılan taşların büyüklüğü insan aklına durgunluk verir. Oda büyüklüğünde taşlar kullanılmış ve hl büyük bir bölümü sağlam durmaktadır. Bu kaleyle ilgili Çeşitli rivayetler bulunmaktadır.

Satvan Kalesinin hemen yakınında bulunan Bünyan Duvarının da önemli bir tarihi yeri vardır. Aydınlar, Pervari ve Şirvan ilçeleri üçgeninde bulunan bu duvar Botan Nehrinin geçtiği dar bir boğazda, başka bir geçidin bulunmadığı bu yerde büyük kayalar oyularak, suyun içerisinden bir duvar kaldırılarak yapılmıştır.

Duvarın uzunluğu 85 m, yüksekliği ise 10-15 m arasında değişmektedir. Bu duvarın Bizanslılardan kaldığı söylenmektedir. İncekaya da bulunan Körmas Kalesi de Osmanlılardan kalma muhteşem bir kaledir. İlçe merkezinin hemen yakınında bulunan Şirvan Kalesi ise ilçenin tarihi zenginliklerine zenginlik katmaktadır. Küfre mahalesini çevreleyen sur kalıntıları 2 kilise kalıntısı sağlam bir medrese ve bir cami bulunmaktadır.

Şirvan, bakır madeni yönünden oldukça zengindir. Maden köyünde bulunan maden yatakları çok eski tarihlerde iptidai şekilde işletilmişse de asıl işletilmeye açılması 2004 yılında yapılan ihale sonunda gerçekleşmiştir.

Şirvan ilçesi Madenköy sınırlarında yer alan bakır yatağı 1778.07 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. 1970'li yıllarda MTA (Maden teknik Arama) tarafından yapılan rezerv tespit çalışmalarından sonra 1981 ve 1988 yıllarında iki yabancı firma tarafından sahada çalışmalar yapılmışsa da üretime geçilememiştir.

1988 yılında fizibilite raporlarının Etibank tarafından hazırlanmasından sonra sahada takribi 25 milyon ton bakır madeni cevherinin bulunduğu anlaşılmıştır. 1988 yılından 2004 yılına kadar dört defa ihaleye çıkarılan  saha, 07.01.2004 tarihinde yapılan son ihalede işletme hakkı PARK HOLDİNG tarafından satın alınmıştır.

Böylece Türkiye'nin en büyük bakır madeni rezervine sahip Şirvan Bakır Madeni Tesisleri kurulmuş ve üretime başlamıştır. Madenköy'de Bulunan Maden Ocaklarının Açılışı 2004 Yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılmıştı. 20 Yıllık Ekonomik Ömrü ve 40.000 Ton/yıl Üretimi Sahip Bakır Üretim Tesislerinin 125 Milyon ton rezerve sahip olduğu tahmin ediliyor.

Mevcut bakır rezervinin Şirvan'a en az 20 yıl süreyle katma değer sağlayacağı tahmin edilmekte. Tesislerden yılda 750 bin ile 1 milyon ton bakır rezervi, 60-70 bin ton konsantre üretimi yapılarak ülke ekonomine katkı sağlanmakta. Şirvan maden tesislerinde yaklaşık 500 kişi istihdam ettirilirken, dolaylı istihdamlarla (nakliye vesaire) sayı 600'e ulaşmaktadır.

Şirvan'da bakır madeni tesisleri dışında herhangi bir sanayi kuruluşu yoktur. Ancak ilkel yöntemlerle işletilen bir tuzla vardır. Burada üretilen yıllık tuz miktarı yılda 900 bin ton civarındadır. İlçe merkezinde esnaf ve sanatkar sayısı azdır. İlçe merkezinde oturan halkın bir kısmı kamu kurum ve kuruluşlarında, bir kısmı da ziraat ve esnaflıkla geçimini sağlamaktadır. Ekonomik hayat durgun olduğundan sosyal hayat ta durgundur.

İlçe 2 mahalleden oluşmaktadır. Küfre mahallesi köy görünümündedir. Fakat yeni mahallesinde standartlar o kadar yüksek değildir. Şirvan belediyesi 1945 yılında kurulmuştur.

Şirvan'da ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçe sınırlarında İncekaya Ovası ve Pirinçli Ovası bulunmaktadır. İlçe merkezinde yakın ve tarıma elverişli arazi yoktur; ancak ilçenin batısından geçen Tavan Çayı'nın kenarında bir miktar tarıma elverişli arazi bulunmaktadır.

Şirvan ve köylerinde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri başta; Zivzik Narı olmak üzere fıstık, elma, üzüm, kayısı, nar, ceviz, arpa, buğday, mercimek, pirinç ve az miktarda olmak üzere diğer tarım ürünleridir. Yaz aylarında dışarıdan hemen hemen hiçbir sebze ve meyve alınmamaktadır. Hatta Siirt ili ve ilçelerine sebze ve meyve satışı yapılmaktadır.

Yörenin ikinci geçim kaynağı hayvancılıktır. Şirvan'da küçükbaş hayvan besiciliği, alabalık ve tek tırnaklı hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Yöredeki arazinin % 40'ı ormanlıktır. Ormanlar meşe ağacından oluşur.

Şirvan 26 kilometrelik karayolu ile Siirt'e bağlıdır. İl merkezine en yakın ilçe olmasına rağmen bugüne kadar istenilen seviyede gelişmemiştir. İlçe ve köyler arasında ulaşım asfalt ve stabilize yollarla sağlanmaktadır.

Bugün Siirt kazalarından biri olan Şirvan (Şirve) liva olarak Van Eyaleti içinde yer almaktaydı.

1867 Vilayet Nizamnamesi, Siirt Livasının Diyarbekir Vilayetine bağlı olduğunu göstermektedir.

Siirt Livası'nın, Merkez kaza, Pevvan (Bervade-Pervari) ve Garzan (Kurtalan'ın eski yerleşme yeri, şimdiki Yanarsu Bucağı) olmak üzere toplam 3 kazası vardı.

1877'de Merkez Kaza, Eruh, Şirvan, Rızyan ve Sason'dan oluşan Siirt Sancağı, Diyarbekir Vilayeti'ne bağlıydı. Siirt, bu yönetsel durumunu 1880'de de korudu.

MUHAMMED BİN HANİFE

Muhammed Bin Hanife Hazreti Ali'nin (kerremallahü vechehü) oğludur. Hazreti Hasan ve Hazreti Hüseyin'in üvey kardeşleridir. 10 metre uzunluğundaki mezarı Türbe olarak bilinir. Şirvan ilçesinin Taşlık köyündedir. Mart ayında yapılan anma törenlerinde her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

Hazreti Ali (R.A) Hazretlerinin Hanife adlı eşinden doğma oğlu Muhammed Bin Hanife Hazretlerini anma etkinliklerine çok sayıda ziyaretçiler katılmaktadır.

İNCEKAYA (KORMAS) KALESİ

Şirvan İlçesi'ne bağlı İncekaya köyü hudutları dahilindedir. Bizans döneminde yapıldığı tahmin edilen Kale, Bizans tekfurlarından Selçuklulara geçmiş olup Osmanlılar döneminde barınak olarak kullanılmıştır. Dış görünüşü itibarıyla bir şatoyu andırmaktadır.

İRÜN KALESİ

Şirvan İlçesinin 40 kilometre kuzeyindedir. Kalenin bulunduğu dağın eteğinden geçen nehirle yer altı tünel bağlantısı bulunmaktadır.

KÜFRE KALESİ

Şirvan Merkezinin 4 kilometre doğusundadır. İlçenin eski adıyla anılan kaledir. Doğal bir kayanın üzerinde mevkie hakim olarak yapılan kale adeta bir kartal yuvasını andırmaktadır.

TERS LALE

Şirvan ilçesinin yüksek kesimlerinde sıkça rastlanan bir çiçek türüdür.

(AĞLAYAN GELİN)

adıyla da bilinir. Ters lale, dünyada çok az yetişen nadide endemik bir çiçektir. Bu çiçeğe Asurlular her sabah göbeğinden su damlattığı için

(AĞLAYAN LALE)

adını vermiş ve kutsal saymışlardır.

Evliya Çelebi Seyahatname'sinde Siirt'le ilgili bölümünde 'Siirt (Sırt) yöresinde özellikle Kış aylarında karın erimesi ile birlikte açan nadide çiçek türleri adeta baharı müjdeler' demektedir.

Ters Lalenin sarı, turuncu ve kırmızı renklerde olanları vardır.

ZİVZİK NARI

Adını yetiştiği bölge olan Şirvan ilçesine bağlı Zivzik (DİŞLİNAR) KÖYÜNDEN ALAN ZİVZİK NARININ taneleri nohut büyüklüğündedir. Küçük çekirdekli ve yumuşak bir nar türüdür. Düşük asitli, bol sulu, eşsiz araması ve tadıyla şifa kaynağı bir üründür.