Diyarbakır Cezaevi Müzeye Dönüşüyor: Restorasyonda İlk Etap Sona Yaklaştı
12 Eylül 1980 darbesi sonrası askeri cezaevi olarak kullanılan Diyarbakır E Tipi Cezaevi, artık geçmişiyle yüzleşen bir hafıza mekânına dönüşüyor.
“Anı ve Etnografya Müzesi”ne çevrilmesi planlanan yapının restorasyon çalışmalarında ilk etap tamamlanmak üzere. Yetkililer, birinci etabın 15 Ağustos 2025’te sona ereceğini, müzenin ise Ekim 2026’da tam anlamıyla hizmete açılacağını belirtiyor.
Cezaevinden Müze Yolculuğu
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2023’te Diyarbakır’da yaptığı açıklamada, cezaevinin boşaltılarak kültür merkezi ve müzeye dönüştürüleceğini duyurmuştu. Ardından 270 tutuklu ve 170 personel başka cezaevlerine nakledilirken, dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da cezaevinin kapısına kilit vurup anahtarı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a teslim etti.
Tarihi Yapıya Yeni Kimlik
27 Ekim 2023’te cezaevinin çevresinde güvenlik amaçlı yerleştirilen 2 metre genişliğinde, 3 metre yüksekliğinde ve 7 ton ağırlığındaki beton bloklar kaldırıldı. Bu adımın ardından yapı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne devredildi.
Toplam 49 bin metrekarelik alana yayılan cezaevi, 5 bloktan oluşuyor. Restorasyon çalışmaları Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yürütülüyor. Cezaevine sonradan eklenen gazino, lojman, koğuş ve hücre gibi yapılar yıkılırken, özgün mimarinin korunmasına öncelik verildi.
Tanıkların Anıları Müze İçeriğine Yansıtılacak
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, restorasyonun detaylarını paylaştı. Yapının “birinci derece anısal yapı” olarak tescillendiğini belirten Koç, müzenin içeriği için danışma kurulu oluşturulduğunu ve 1980–1984 yıllarında cezaevinde kalan tanıklarla görüşüldüğünü söyledi. Bu görüşmeler, müzedeki kompozit setlerin ve anı odalarının hazırlanmasına temel oluşturuyor.
2026 Kültür Yolu Festivali'ne Yetişecek
İlk etapta yapının güçlendirilmesi, ek yapıların yıkımı ve restorasyon projelerinin uygulanması tamamlanıyor. İkinci etapta ise teşhir-tanzim, peyzaj düzenlemeleri ve teknik altyapı çalışmaları yapılacak.
Yetkililer, müzenin Ekim 2026’da Diyarbakır’da düzenlenecek Kültür Yolu Festivali’ne yetişmesi için çalışmaların hızla sürdüğünü belirtiyor.
Bakmadan Geçme
