IRAK BÖLÜNÜRSE, TÜRKİYE BÖLÜNÜR!

Irak’tan ayrılmayı öngören bağımsızlık referandumu kararı alan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Irak Merkezi Hükümetinin, İran’ın, Türkiye’nin ve Rusya’nın itirazlarına rağmen önümüzdeki Eylül’de yapılması planlanan referandumun hazırlıklarını ısrarla sürdürüyor.

IKBY, toprakları paylaşım süreci içerisinde o topraklara dâhil olmayan Kerkük gibi başka bölgeleri de topraklarına katmak istemekte. Bu durum bölgede yeni askeri-siyasi çatışmaları tetikleyebilir. Ancak Kürtlerin, dışarıdan destek almadan ayrılmaya yönelik adım atmaları zor.

Önümüzdeki Eylül ayında, IKBY Başkanı Mesud Barzani ile Kürt parti liderlerinin vardıkları anlaşma doğrultusunda Irak’tan ayrılma konusunda referandum düzenlemesi bekleniyor. Referandum tarihi 25 Eylül olarak kararlaştırılmış bulunmakta.

Kürtler 1991’de, ABD’den de destek alarak Saddam Hüseyin’in ordularıyla şiddetli çatışmalar sonrasında kendi denetimlerinde bir alan elde ettiler. 1991’den beri fiili olarak kullandıkları alana 2005’te Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) adı altında yasal bir statü kazandırdılar.

Ancak Kürtler, Bağdat ile sınırları netleştiremedi ve içinde devasa petrol kaynaklarına sahip olan Kerkük’ün de  bulunduğu bazı bölgelerin statüsü Erbil ile Bağdat arasında hala tartışılıyor. Kürt birlikleri 2014’te Kerkük’e saldıran IŞİD’in saldırısını püskürttü, Irak ordusu ise geri çekildi. O zamandan beri bölge Kürtlerin kontrolünde kalmaya devam ediyor. IKBY referandum sonrasında Kerkük’ü de topraklarına katmak istmekte. Öte yandan Bağdat, büyük petrol rezervlerinin bulunduğu Kerkük’ü kaybetmek istemiyor. Bu durum, ileride Arap-Kürt çatışmasına yol açabilir.

Kerkük’e ilgi gösteren bir başka ülke de Türkiye’dir. Geçtiğimiz Nisanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kürtlerin Kerkük ile ilgili hak iddialarını sert bir dille eleştirdi ve kentteki Kürt bayrağının indirilmesini talep etti. Erdoğan, “Kerkük Kürtler'indir safsatasına Türkiye olarak biz uymuyoruz. Kerkük orada yaşayan Türkmeni, Arabıyla, Kürdü varsa Kürdüyle hepsinindir” dedi. Daha önce yapılan işbirliğine rağmen bu ihtilaflar, Ankara ile Erbil arasındaki ilişkilerin bir derece soğumasına neden oldu. Kuzey Irak’tan petrol ihraç eden Türkiye, Barzani yönetimi ile ilişkileri canlı tutmak istiyor, ancak Kürtlerin ayrışması durumunda bölgede artan gerilim, petrol sevkiyatlarını da tehlike altına sokabilir.

ABD’nin dışında Erbil’in Tel Aviv gibi vazgeçilmez bir müttefiki daha var. İsrail büyük bir olasılıkla IKBY’nin Irak’tan ayrılmasını selamlayacak. Dolgov, “İsrail, her zaman Kürt devletinin oluşumunu ve isteklerini destekledi. İsrail’in Peşmerge güçlerinin ve iç güvenlik kuvvetlerinin oluşturulmasında yardım ettiği biliniyor” diye konuştu. Tel Aviv’in bu konuda ilgisini açıklamak pek de zor değil. Jeopolitik olarak etrafı düşmanlar ile çevrili İsrail, müttefiklere ihtiyaç duyuyor.

Öte yandan İsrail’e uzun süredir düşman olan İran, Kürt meselesi konusunda farklı bir pozisyona sahip. Iran’ın IKBY’nin ayrılmasına izin vermemek için Irak’taki durumu etkilemeye çalıştığını söyleyen KDP Rusya Temsilcisi Hoşavi Babakr, “Referanduma açıkça karşı çıkan İran, dışarıdan etki ediyor. Ancak Tahran’ın etkisinin durumu değiştireceğini pek sanmam” diye konuştu.

IKBY’nin Irak’tan ayrılmasının ve egemenlik ilan etmesinin Irak, Suriye, İran ve Türkiye’deki Kürtlerin de siyasi bağımsızlık çabalarını kamçılayacağını belirten Dolgov, “Bu durum sadece Irak’ta değil, tüm bölgedeki gerilimin artmasına neden olacak. Referandum bir kenara, referandum hazırlıkları dahi domino etkisi yaratabilir” ifadelerini kullandı.

Kuzey Irak’ta Barzani’nin referandum kararı alması ve  Irak’ın bölünmesi, açıkçası, Türkiye’nin bölünmesi sonucunu doğurur. Kesin olarak bilmekte yarar var. Irak bölünürse, Türkiye de bölünür! Bunu böyle bilmeli ve buna göre hareket etmeliyiz. ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi süreci işliyor. Önce, Irak’ı, sonra Suriye’yi bölecekler. Ondan sonra da Türkiye var!