Siirtli Hemşerimiz Murat Akdemir'in Kaleminden: Siirt'te Göletler Yapmanın, Tarımsal Açıdan Önemi

-Bilindiği üzere Siirt'in de içerisinde bulunduğu Güneydoğu Anadolu bölgemiz, Doğu Anadolu gibi fazla yüksek ve dağlık olmayıp, genellikle Fırat ile Dicle nehirleri ve bu devasa akarsularımıza karışan Botan Nehri başta olmak üzere, birçok nehir, çay ve dereler tarafından aşındırılarak yarılması sonucu, belirgenleşen tepelerden oluşan geniş plato alanları ile bu platolar arasına serpilmiş ovalardan oluşmaktadır.

-Dicle Havzasında kalan Siirt de; doğusundaki Pervari dağlık bölgesinin sarp arazileri haricinde, Dicle’nin kollarını oluşturan Bota, Zorava, Kezer, Başur ve Garzan ile bunlara karışan derelerin aşındırması sonucu yarılmış düzlükler ve tepeliklerle kaplı bir arazi yapısına sahiptir.

-Pervari bölgesi dağlık olduğu için; tarımdan ziyade, geniş yayla ve otlak alanlarından dolayı; küçükbaş hayvancılığa, dağ ve yayla ortamındaki bakir alanlarda yetişen nadide bitkilerden dolayı da; arıcılığa elverişlidir.

-Pervari mıntıkası ve bitki tahribatı nedeniyle yoğun erezyona maruz kalan münferit arazilerin dışında, hemen hemen tüm Siirt çevresinin arazi yapısı; tarıma gayet elverişlidir.

-Lakin gelgelelim Şanlıurfa da ve Diyarbakır'da olduğu gibi, aşırı yaz sıcağı ve dönemsel yağış düşüklüğünden kaynaklanan şiddetli kuraklık nedeniyle oluşan susuzluk; tarım faaliyetlerini zorlaştırmakta ve hatta Siirt'in birçok yerinde neredeyse imkânsız hale getirmektedir.

-Bu olumsuzluğa karşı, yapılacak en etkili çözüm faaliyeti; derelerin topoğrafik yapı bakımından müsait olan yerlerinde göletler inşa etmektir. Bu vesileyle kış sularını stoklayarak toplayıp, yağışların azalıp, yüksek sıcaklıklarla birlikte buharlaşmanın artarak toprakların kuruduğu, yaza doğru olan dönemde, bu suları tarla ve bahçe sulamasında kullanabiliriz. Hatta, bununla da yetinmeyip. Derelere, bilhassa kışın ve ilk baharda su taşıyan sel yarıntıları ve bilhassa vadi ile yamaçlardan yer altı su kaynaklarından nispeten daha iyi beslenen lokal alanlara da, yapacağımız daha küçük göletlerle stok sahalarını çoğaltabiliriz.

-Bu vesileyle, her köy ve mezra; yanı başındaki göletlerdeki sulardan faydalanmış olur. Güneydoğu Anadolu'nun kuraklıktan kaynaklanan tarım sorununu, Siirt özelinde, öylece devasa sulama barajları inşa edip yüzlerce kilometrelik sulama kanalları inşa etmeden de, büyük oranda çözebiliriz.

-Ana mesleğim, Jeomorfolog yani yer şekil bilimcisi olduğu için; daha Batman ve Şırnak Siirt'e bağlı iken, 1984 yılında, Toprak-su adı verilen kamu kuruluşunda çalıştığım birkaç aylık kısa bir süre zarfında; 30-35 tane göletin etüdünü yapıp, 12 tanesinin iş programına girmesine vesile olmuştum.

-Kilden oluşan doğal bent ve kil serilmiş tabandan başkaca ekstra fazla bir malzemeye ihtiyaç duyulmadığından, gölet yapma maliyetleri çok düşüktür. Ayrıca; göletler çok kısa sürelerde inşa edilebildiği için, ekstra pratik bir çözüm sağlamaktadırlar.