9 Ekim günleri
(Dünya Posta Günü)
olarak kutlanır. Posta teşkilatları, gerçekten de önemli hizmetler ifa eden kuruluşların başında gelirler. Haberleşmenin çok köklü bir tarihi vardır. Güvercinlerle haberleşmelerin yapıldığı dönemlerden, modern postacılık anlayışına ulaşılmış bulunulmaktadır.
Kabul etmek gerekir ki, elektronik iletişim çağında Posta ile gelen mektupların yine de bir başka önemi vardır. Mektup yazmanın, göndermenin, mektup almanın zevki bir başkadır. Hiçbir telefon mesajı, mektubun yerini alamaz. 9 Ekim gününün Dünya Posta Günü olarak kutlanmasının sebebi Dünya Posta Birliği’nin (UPU) 9 Ekim 1874 yılında İsviçre’de kurulmuş olmasından kaynaklıdır. Dünya Posta Birliği, (Union postale universelle, Universal Postal Union – UPU) kuruluşu olan 9 Ekim tarihini Dünya Posta Günü olarak ilan etmiştir.
Dünya Posta Günü ilk olarak 1969’da Japonya’nın Tokyo kentindeki UPU Kongresi’nde kutlanmıştır. O zamandan beri posta hizmetlerinin önemini vurgulamak için tüm dünyada 9 Ekim tarihi Dünya Posta Günü olarak kutlanıyor.
Her yıl, UPU’nun 192 üye ülkesi, evrensel postanın önemini ve Dünya Posta Birliği’nin (Universal Postal Union – UPU) topluma ve küresel ekonomiye katkılarını belirtmek için Dünya Posta Günü’nü kutlar. Ülkeler özel pul sergileri düzenlemekte ve yeni posta girişimleri başlatmaktadır.
Dünya Posta Günü’nün amacı, posta sektörünün insanların ve işletmelerin günlük yaşamlarındaki rolü ve ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkısı konusunda farkındalık yaratmaktır.
Birleşmiş Milletler öncülüğünde yapılan kutlamalar, üye ülkeleri Posta Hizmetlerinin rolü ve faaliyetleri hakkında halk ve medya arasında ulusal ölçekte daha geniş bir farkındalık yaratmayı amaçlayan program faaliyetleri yürütmeye teşvik etmektedir.
Buharlı geminin ve demiryolunun ortaya çıkışı, daha hızlı uluslararası posta hizmetleri için fırsat sağladı ve ticaretin genişlemesi, bu tür tesislere olan talebin artmasına neden olmuştu.
Paris’te 15 ülkenin katılımı ile 11 Mayıs 1863 tarihinde ilk defa bir “Posta Konferansı” düzenlenmiş ve bu Konferans daha sonra “Dünya Posta Birliği” fikrini doğurmuştur.
Ancak 1868’de, Kuzey Almanya Konfederasyonu’nun posta müdürleri tarafından genel bir posta birliği için bir plan ortaya atıldı. Sonunda, Uluslararası Posta kongresi 15 Eylül 1874’te Bern’de toplandı.
Aralarında Türkiye’nin de kurucu üye olarak bulunduğu, Mısır ve ABD dışında tamamı 22 devletin tam yetkili temsilcileri İsviçre’nin Bern kentinde “Dünya Posta Birliği”’nin esaslarını tespit etmiş ve bu esaslar 9 Ekim 1874 tarihinde “Genel Posta Birliğinin Kurulmasına Dair Antlaşma” imzalandı.
Bu unvan 1878’de Evrensel Posta Birliği (UPU) olarak ve temel antlaşmanın adı Evrensel Posta Sözleşmesi şekilde değiştirildi.
Birlik hızla büyüyerek 10 yıl içinde üye sayısını 55’e çıkardı. 1914’te Çin kabul edildiğinde, neredeyse tüm bağımsız ülkeleri kapsıyordu.
Evrensel Posta Birliği (UPU), 1 Temmuz 1948 yılından itibaren Birleşmiş Milletler’in bir uzmanlık örgütü olarak faaliyet göstermektedir. Bu vesile ile de Birleşmiş Milletler Teşkilatının bir ihtisas organı olan ve ülkemizin de üyesi bulunduğu bugün itibariyle 192 üyeli Dünya Posta Birliği kurulmuştur.
Türkiye’de ilk posta teşkilatı 23 Ekim 1840 tarihinde Postahane-i Amire olarak açılmıştır.
1843 yılında telgrafın icadıyla birlikte 11 yıl sonra ülkemizde de telgraf hizmeti başlamış, bu hizmeti disipline etmek üzere 1855 yılında ayrı bir Telgraf Müdürlüğü kurulmuştur.
1871 yılında ise Posta Nazırlığı ile Telgraf Müdürlüğü birleştirilerek Posta ve Telgraf Nezaretine dönüştürülmüştür.
1876 yılında uluslararası posta nakli şebekesi kurulmuş, 1901 yılında ise koli ve havale işleminin kabulüne başlanmıştır.
23 Mayıs 1909 tarihinde ilk manüel telefon santralının İstanbul’da hizmete verilmesinden sonra Posta ve Telgraf Nezareti, Posta, Telgraf ve Telefon Nezareti haline dönüştürülmüştür.
1913 yılında ise adı Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü olmuştur. 2013 yılında yapılan özelleştirme ile adı Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi’ne dönüştürülmüştür.
Bütün posta çalışanlarının Dünya Posta Günü kutlu olsun.
